Türkiye'deki cezaevlerinde vegan mahkumların yaşadığı beslenme sorunları giderek büyüyor. Vegan Derneği Türkiye, vegan tutuklu ve hükümlülerin yasal haklarına rağmen yeterli ve uygun beslenme imkanlarına erişemediğini belirterek duruma tepki gösterdi. Peki, vegan mahkumlar cezaevlerinde neler yaşıyor? İşte detaylar:
Cezaevinde Vegan Olmak: İmkansız mı?
Vegan Derneği Türkiye Kurucu Başkanı Ebru Arıman, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, vegan mahkumların anayasal haklarının ihlal edildiğini vurguladı. Arıman, "Hayvan hak ve özgürlükleri temelinde hayvansal ürün tüketmeyi reddederek vegan bir yaşam süren mahkûmların/tutukluların, anayasamızın 17, 25 ve 56. maddeleriyle güvence altına alınan ‘Sağlıklı Yaşam/Beslenme Hakkı’ ve yine anayasamızın 24. maddesinde güvence altına alınan ‘Vicdan Hürriyeti’ haklarının bulundukları cezaevi ortamında da korunması son derece önemlidir," dedi.
Arıman, cezaevlerinde vegan mahkumlara özel menüler oluşturulmadığını, bunun yerine rutin hayvansal içerikli menülerin yan ürünlerinin (salata, pilav, hoşaf vs.) alternatif olarak sunulduğunu ya da karışıklıklarla vegan mahkûmlara da hayvansal içerikli menülerin servis edildiğini belirtti. Bu durumun vegan mahkumlar için ayrı bir travma yarattığını ifade etti.
Yasal Haklar Nerede Kaldı?
Aslında, 26/10/2005 tarihli ve 25978 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan Hükümlü ve Tutuklular ile Ceza İnfaz Kurumları Personelinin İaşe Yönetmeliği'nin ilgili maddeleri, vegan ve vejetaryen mahkumların beslenme hakkını güvence altına alıyor. Yönetmeliğe göre, "İnancı gereği veya vegan, vejetaryen türü özel bir beslenme şekline sahip hükümlü ve tutukluların talepleri, iaşe miktarı ile sınırlı kalmak üzere karşılanır."
Ancak Arıman, bu yönetmeliğin cezaevlerinde yeterince bilinmediğini ya da görmezden gelindiğini, hatta vegan mahkumların bu yasal düzenlemeden habersiz olduklarını ifade etti. Ayrıca, yönetmelikteki "iaşe miktarıyla sınırlı kalmak üzere karşılanır" ibaresinin yeterli ve dengeli menülerin oluşturulması konusunda maddi bir sınır koyduğunu belirtti.
Çözüm İçin Neler Yapılabilir?
Vegan Derneği Türkiye, bu sorunun çözümü için cezaevleri ile iletişime geçerek uzlaşı girişimlerinde bulunuyor. Arıman, "Ceza süresini tamamlamak üzere cezaevlerinde kapalı tutulan ve/veya gözaltındaki bireylerin inançları/düşünceleri gereği, en temel anayasal hakları olan ‘sağlıklı beslenme’ ve ‘düşünce ve kanaat hürriyeti’ haklarından mahrum bırakılmaları kabul edilemez," dedi. Dernek, bu konuda yapılan tüm başvuruları değerlendirerek ilgili cezaevlerine yazılı olarak hatırlatmalar yapıyor ve sorunun çözümü için aracı olmaya devam ediyor.
Veganlık, sadece bir beslenme şekli değil, aynı zamanda bir yaşam felsefesi. Hayvan haklarına saygı duyan vegan bireyler, hayvansal ürünlerin kullanımını reddederek daha etik bir yaşam sürmeyi amaçlıyor. Bu nedenle, cezaevlerindeki vegan mahkumların beslenme ihtiyaçlarının karşılanması, onların temel insan haklarına saygı göstermenin bir gereği olarak görülmelidir.
Cezaevlerindeki vegan mahkumların yaşadığı bu sorun, aslında daha geniş bir çerçevede, insan hakları ve vicdan özgürlüğü konularını gündeme getiriyor. Umuyoruz ki, ilgili kurumlar bu konuya daha fazla hassasiyet göstererek, vegan mahkumların sağlıklı ve dengeli beslenme haklarını güvence altına alacak adımlar atarlar.
