ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin'e uyguladığı gümrük vergileri, bir işletme tarafından mahkemeye taşındı. Bu dava, Trump'ın ticaret politikalarına karşı yapılan ilk hukuki itiraz olma özelliği taşıyor. Peki, dava neyi hedefliyor ve sonuçları neler olabilir?

Davanın Gerekçesi ve Talepleri

Florida merkezli Simplified adlı şirket, Trump'ın Çin menşeli ürünlere uyguladığı ve son olarak %20'ye yükseltilen gümrük vergilerinin, Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası'nın (IEEPA) yetki sınırlarını aştığını savunuyor. Dava dilekçesinde, Trump'ın Çin'e uyguladığı tarifelerin "yasa dışı" olarak kabul edilmesi ve uygulanmasının durdurulması talep ediliyor.

Dilekçede, IEEPA'nın dış tehditlere karşı ekonomik yaptırımlar ve mal varlığı dondurma gibi önlemler için çıkarıldığı belirtilirken, bu yasanın "başkanlara iç ekonomide özgürce hareket edebilme yetkisi vermediği" vurgulanıyor. Ayrıca, IEEPA'nın neredeyse 50 yıllık tarihinde hiçbir başkanın bu yasayı gümrük vergileri koymak için kullanmadığına dikkat çekiliyor.

IEEPA ve Gümrük Vergileri

IEEPA'nın (Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası) ne olduğuna ve neden bu davanın merkezinde olduğuna yakından bakalım:

• IEEPA, ABD başkanına ulusal güvenlik tehdidi veya olağanüstü hallerde ekonomik yetkiler veren bir yasadır.
• Ancak dava dilekçesinde, bu yasanın gümrük vergileri koyma yetkisi vermediği savunuluyor.
• Yasa metninde gümrük vergilerinden bahsedilmediği ve başkanlara vergi uygulama yetkisi tanıdığına dair bir ifade yer almadığı vurgulanıyor.

Bu durum, davanın temelini oluşturuyor ve Trump'ın bu yasayı kullanarak gümrük vergisi uygulama yetkisinin sorgulanmasına yol açıyor.

ABD-Çin Ticaret Savaşının Arka Planı

ABD ve Çin arasındaki ticaret gerilimleri uzun süredir devam ediyor. Trump yönetimi, Çin'i haksız ticaret uygulamalarıyla suçluyor ve bu ülkeye karşı çeşitli gümrük vergileri uyguluyor. Bu durum, iki ülke arasında bir ticaret savaşına yol açmış durumda.

Trump, daha önce 1 Şubat'ta imzaladığı kararname ile Çin'den yapılan ithalata %10 gümrük vergisi getirmiş, söz konusu tarife 4 Şubat'ta yürürlüğe girmişti. Ardından, 4 Mart'ta yapılan değişiklikle bu oran %20'ye yükseltilmişti. Bu adımlar, Çin'in misillemeleriyle karşılık bulmuş ve küresel ticaret dengelerini sarsmıştı.

Bu dava, Trump'ın ticaret politikalarına karşı açılan ilk hukuki itiraz olması nedeniyle büyük önem taşıyor. Mahkemenin vereceği karar, ABD-Çin ticaret ilişkilerinin geleceği ve küresel ticaret sistemi üzerinde önemli etkiler yaratabilir. Eğer mahkeme, Trump'ın gümrük vergilerini yasa dışı bulursa, bu durum diğer ülkelerle olan ticaret ilişkilerinde de emsal teşkil edebilir ve Trump yönetiminin ticaret politikalarında değişikliklere gitmesine neden olabilir.