Türkiye'de bir büyükbaş hayvanda görülen "deli dana hastalığı" şüphesi, kamuoyunda endişe yarattı. Hayvansal gıda güvenliği yeniden tartışmaya açılırken, uzmanlar önemli uyarılarda bulundu. Peki, deli dana hastalığı nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri nelerdir? İşte tüm merak edilenler...

Deli Dana Hastalığı (BSE) Nedir?

Deli dana hastalığı, bilimsel adıyla Bovine Spongiform Encephalopathy (BSE),sığırların beyin ve sinir sistemine zarar veren, ölümcül bir hastalıktır. Hastalığa, prion adı verilen hatalı katlanmış proteinler neden olur. Bu proteinler, beyin dokusunda süngerimsi boşluklar oluşturarak hayvanın davranışlarını, dengesini ve hareket kabiliyetini olumsuz etkiler.

Hastalık Nasıl Bulaşır ve İnsana Geçer mi?

Veteriner hekimlere göre, hastalık genellikle hastalıklı hayvanın dokularının yem haline getirilmesi veya kontamine et ürünlerinin tüketilmesi sonucu bulaşır. İnsana geçiş ise, hastalıklı hayvanın beyin veya omurilik dokusunu içeren ürünlerin tüketilmesiyle mümkündür. Uzmanlar, Türkiye’de et ürünleri denetimlerinin uluslararası standartlarda yapıldığını, bu nedenle risk seviyesinin düşük olduğunu belirtiyor.

• Hastalığın bulaşma yolları:
• Hastalıklı hayvan dokularının yem olarak kullanılması
• Kontamine et ürünlerinin tüketilmesi
• İnsana geçiş: Hastalıklı hayvanın beyin/omurilik tüketimi

Deli Dana Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Deli dana hastalığı, hayvanlarda ilerleyici sinir sistemi bozukluklarına yol açar. En sık gözlenen belirtiler şunlardır:

• Dengesiz yürüme, sendeleme
• Aşırı sinirlilik veya ürkek davranışlar
• İştahsızlık ve zayıflama
• Süt veriminde düşüş
• Kas seğirmeleri ve titreme

İnsanlarda görülen türü ise variant Creutzfeldt–Jakob hastalığı (vCJD) olarak bilinir. Bu durumda baş ağrısı, hafıza kaybı, koordinasyon bozukluğu, kas sertliği ve konuşma zorlukları ortaya çıkabilir.

Veteriner Hekimler Derneği üyesi Dr. Cenk Özkan, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Şu ana kadar kesinleşmiş bir vaka bulunmuyor. Ancak her şüpheli durum laboratuvar ortamında detaylı olarak inceleniyor. Vatandaşlarımızın paniğe kapılmasına gerek yok, çünkü Türkiye’de kesim ve ithalat kontrolleri çok sıkı şekilde yürütülüyor" ifadelerini kullandı. Dr. Özkan, kontrolsüz kesimlerin en büyük risk kaynağı olduğunu belirterek, "Etin kaynağı bilinmeden tüketilmemeli. Açıkta satılan et ürünleri ciddi sağlık riski taşır" uyarısında bulundu.

Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ise, "Hayvansal ürünlerde prion kaynaklı hastalıklara karşı aktif tarama programı yürütülmektedir. Şüpheli vakaların tamamı laboratuvar incelemesine alınmaktadır" denildi. Bakanlık ayrıca, Türkiye’nin uluslararası hayvan sağlığı denetim sistemlerine uyumlu şekilde hareket ettiğini ve halk sağlığı açısından bir risk olmadığını bildirdi.

Uzmanlar, vatandaşların şu noktalara dikkat etmesi gerektiğini vurguluyor:

• Et ürünlerini yalnızca resmî onaylı kasap veya marketlerden alın.
• Et ürünlerinin menşe belgesi ve veteriner onay damgası bulunmasına dikkat edin.
• Kayıtsız kesim veya açıkta satılan etleri tüketmeyin.
• Şüpheli hayvan davranışlarını Tarım ve Orman Bakanlığı’nın il müdürlüklerine bildirin.

Deli dana hastalığı şüphesi, hayvansal gıda güvenliğinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha hatırlattı. Yetkililerin aldığı önlemler ve vatandaşların bilinçli tüketim alışkanlıkları, bu tür risklerin minimize edilmesinde büyük rol oynayacaktır. Panik yapmadan, uzmanların uyarılarını dikkate alarak sağlıklı ve güvenli beslenmeye özen göstermek büyük önem taşıyor.